Giọt Mắm Quê

Bàn tay rám nắng và linh hồn mắm quê Những buổi chiều thành phố chợt đổ mưa, tôi hay đứng bên cửa sổ nhìn ra con hẻm ướt sũng, mà nhớ lạ lùng mùi mắm ruốc cháy sả ớt trong căn bếp nhỏ ngày xưa. Mấy đứa bạn tôi ở đây nghe tới mắm là nhăn mặt, tụi nó không hiểu sao tôi có thể ăn một thứ "nặng mùi" vậy mà vẫn nhớ, vẫn thèm như nhớ má mình. Ờ, thiệt tình, cái mùi ấy nó nồng, mà lại gợi cái ấm áp yên bình. 1. Chiều quê trong ký ức Nhà tôi hồi đó lợp mái tôn, vách thì chắp vá mấy tấm ván. Trời mà mưa dầm là nước tạt vô ướt hết góc nhà, vậy mà tôi mê nhất mấy bữa mưa. Ngồi bó gối bên bếp, nghe tiếng lửa rôm rốp, má tôi ngồi đó, tay cầm cái chảo nhôm đen sạm, xào mắm ruốc với sả ớt. Cái mùi thơm nó bốc lên, át luôn tiếng mưa gõ lóc cóc trên mái. “Ăn đi con, mắm ruốc má làm hôm bữa, còn thơm lắm nghe,” má cười, đưa cho tôi chén cơm nóng hổi. Cơm trắng, mắm ruốc xào, thêm vài lát dưa leo, chấm miếng rau luộc – trời ơi, ngon hơn sơn hào hải vị nào ngoài kia. Có bận tôi hỏi má, sao cứ ph...

  Gánh Hàng Mắm Và Người Phụ Nữ Quê Cần Mẫn Có ai đó từng nói, nếu muốn biết một miền quê, hãy ngồi xuống mâm cơm của họ. Ừ thì cũng phải, bởi cái hồn quê không nằm ở chợ lớn, chẳng ở những nhà cao cửa rộng, mà nằm gọn trong cái chén mắm ruốc chan cơm, trong nồi cá kho quẹt cháy cạnh, trong miếng thịt luộc chấm mắm nêm cay xé lưỡi, thơm nức cả bếp nghèo. Và với tôi, quê hương luôn trở về trong ký ức – từ một gánh hàng mắm, và từ bóng dáng lặng thầm của người phụ nữ quê cần mẫn. Gánh hàng mắm - mùi hương níu chân tuổi thơ Tôi lớn lên ở một vùng đất nắng cháy của miền Trung – cái xứ mà hễ bước chân ra ngõ là mùi biển, mùi mắm theo gió len lỏi vào từng sợi tóc. Cạnh nhà tôi ngày xưa có bà Tư – người phụ nữ nhỏ thó, đòn gánh kẽo kẹt với hai thúng đầy ắp mắm ruốc, mắm nêm, nước mắm, mắm cá xào sả ớt. Mỗi sáng, bà bưng gánh lên vai, rảo bước ra chợ làng từ khi gà chưa kịp gáy. Tôi nhớ mãi cái cảnh bà dừng lại trước hiên nhà tôi, giọng the thé mà thân thương: — "Chị Năm ơi, lấy hũ ...

  Tiếng gọi của làng chài – từ mùi mắm nồng nàn đầu ngõ Hồi nhỏ, tôi sống trong một xóm nhỏ ven biển, nơi mà sáng nghe tiếng sóng là biết trời đã sáng, trưa nắng thì nghe tiếng dao thớt lóc cóc từ bếp nhà ai đó là biết sắp ăn cơm, còn chiều xuống là mùi mắm từ đầu ngõ đã kịp len lỏi vô từng vạt áo, từng kẽ tóc của đám con nít chạy rong. Ngày đó, mắm không phải là món – mắm là hương vị, là khí trời, là hơi thở của cả cái làng chài nghèo mà nghĩa tình. Tôi nhớ có lần, trời đang mưa lâm râm, tôi vừa lội ruộng về thì nghe tiếng má gọi vọng ra: – Lẹ đi con, cơm chín rồi. Bữa nay có mắm xào sả ớt, cay đậm ăn với cơm nguội là ngon nhứt! Là tôi buông đôi dép lấm lem trước cửa, chạy ào vô, thấy trên mâm chỉ có nồi cơm, tô mắm nhỏ đỏ au, vài miếng dưa leo xắt mỏng mà lòng rộn ràng như vừa được phát bánh. Mắm ngày đó không sang, không bày biện cầu kỳ. Chỉ cần một chén mắm ruốc chưng tóp mỡ, bẻ đôi trái ớt hiểm, vắt miếng tắc vô là cả nhà đã xì xụp, gắp lia lịa. Bữa nào có mắm nêm pha tỏ...

  Đến Với Mắm, Cảm Nhận Lại Tình Yêu Xưa Cũ Có những ngày thành phố rộn ràng, xe cộ bấm còi inh ỏi, chợt trong lòng lại thèm một chiều quê yên tĩnh, nơi có tiếng gà gáy xa xa, có làn khói lam nhẹ lướt qua rặng cau sau hè. Và rồi bất chợt… thèm mùi mắm. Ừ, cái mùi mắm nồng nồng, mặn mà mà đứa nhỏ nào trong nhà má tui cũng quen mặt từ tấm bé. Thèm một bữa cơm có dĩa rau luộc đơn sơ, chén mắm ruốc xào sả ớt sền sệt, cay xè đầu lưỡi mà thơm lựng khắp nhà. Má vẫn thường nói: “Món này nghèo thiệt nghèo, chớ mặn mà tình cảm.” Bữa Cơm Xưa, Chén Mắm Nay Ngày còn ở quê, cơm trưa lúc nào cũng quanh quẩn vài món quen thuộc: tô canh rau dền má trồng ngoài mảnh vườn, cá rô đồng kho nghệ vàng ươm, và tất nhiên, chẳng bao giờ thiếu một chén mắm. Hôm trời đổ mưa, má hay làm mắm nêm trộn đu đủ bào sợi, rắc chút đậu phộng rang giòn rụm. Ăn với cơm nóng là chỉ có hít hà. Có lần tui còn nhớ rõ, con nhỏ Út – đứa em gái nhỏ xíu, mới 6 tuổi, vậy mà bốc tay bốc cơm chan mắm nêm, ăn ngon lành tới nỗi...