Giọt Mắm Quê

  Gánh Hàng Mắm Và Người Phụ Nữ Quê Cần Mẫn Có ai đó từng nói, nếu muốn biết một miền quê, hãy ngồi xuống mâm cơm của họ. Ừ thì cũng phải, bởi cái hồn quê không nằm ở chợ lớn, chẳng ở những nhà cao cửa rộng, mà nằm gọn trong cái chén mắm ruốc chan cơm, trong nồi cá kho quẹt cháy cạnh, trong miếng thịt luộc chấm mắm nêm cay xé lưỡi, thơm nức cả bếp nghèo. Và với tôi, quê hương luôn trở về trong ký ức – từ một gánh hàng mắm, và từ bóng dáng lặng thầm của người phụ nữ quê cần mẫn. Gánh hàng mắm - mùi hương níu chân tuổi thơ Tôi lớn lên ở một vùng đất nắng cháy của miền Trung – cái xứ mà hễ bước chân ra ngõ là mùi biển, mùi mắm theo gió len lỏi vào từng sợi tóc. Cạnh nhà tôi ngày xưa có bà Tư – người phụ nữ nhỏ thó, đòn gánh kẽo kẹt với hai thúng đầy ắp mắm ruốc, mắm nêm, nước mắm, mắm cá xào sả ớt. Mỗi sáng, bà bưng gánh lên vai, rảo bước ra chợ làng từ khi gà chưa kịp gáy. Tôi nhớ mãi cái cảnh bà dừng lại trước hiên nhà tôi, giọng the thé mà thân thương: — "Chị Năm ơi, lấy hũ ...

  Tiếng gọi của làng chài – từ mùi mắm nồng nàn đầu ngõ Hồi nhỏ, tôi sống trong một xóm nhỏ ven biển, nơi mà sáng nghe tiếng sóng là biết trời đã sáng, trưa nắng thì nghe tiếng dao thớt lóc cóc từ bếp nhà ai đó là biết sắp ăn cơm, còn chiều xuống là mùi mắm từ đầu ngõ đã kịp len lỏi vô từng vạt áo, từng kẽ tóc của đám con nít chạy rong. Ngày đó, mắm không phải là món – mắm là hương vị, là khí trời, là hơi thở của cả cái làng chài nghèo mà nghĩa tình. Tôi nhớ có lần, trời đang mưa lâm râm, tôi vừa lội ruộng về thì nghe tiếng má gọi vọng ra: – Lẹ đi con, cơm chín rồi. Bữa nay có mắm xào sả ớt, cay đậm ăn với cơm nguội là ngon nhứt! Là tôi buông đôi dép lấm lem trước cửa, chạy ào vô, thấy trên mâm chỉ có nồi cơm, tô mắm nhỏ đỏ au, vài miếng dưa leo xắt mỏng mà lòng rộn ràng như vừa được phát bánh. Mắm ngày đó không sang, không bày biện cầu kỳ. Chỉ cần một chén mắm ruốc chưng tóp mỡ, bẻ đôi trái ớt hiểm, vắt miếng tắc vô là cả nhà đã xì xụp, gắp lia lịa. Bữa nào có mắm nêm pha tỏ...

  Đến Với Mắm, Cảm Nhận Lại Tình Yêu Xưa Cũ Có những ngày thành phố rộn ràng, xe cộ bấm còi inh ỏi, chợt trong lòng lại thèm một chiều quê yên tĩnh, nơi có tiếng gà gáy xa xa, có làn khói lam nhẹ lướt qua rặng cau sau hè. Và rồi bất chợt… thèm mùi mắm. Ừ, cái mùi mắm nồng nồng, mặn mà mà đứa nhỏ nào trong nhà má tui cũng quen mặt từ tấm bé. Thèm một bữa cơm có dĩa rau luộc đơn sơ, chén mắm ruốc xào sả ớt sền sệt, cay xè đầu lưỡi mà thơm lựng khắp nhà. Má vẫn thường nói: “Món này nghèo thiệt nghèo, chớ mặn mà tình cảm.” Bữa Cơm Xưa, Chén Mắm Nay Ngày còn ở quê, cơm trưa lúc nào cũng quanh quẩn vài món quen thuộc: tô canh rau dền má trồng ngoài mảnh vườn, cá rô đồng kho nghệ vàng ươm, và tất nhiên, chẳng bao giờ thiếu một chén mắm. Hôm trời đổ mưa, má hay làm mắm nêm trộn đu đủ bào sợi, rắc chút đậu phộng rang giòn rụm. Ăn với cơm nóng là chỉ có hít hà. Có lần tui còn nhớ rõ, con nhỏ Út – đứa em gái nhỏ xíu, mới 6 tuổi, vậy mà bốc tay bốc cơm chan mắm nêm, ăn ngon lành tới nỗi...

  Nước Mắm – Một Món Quà Của Tình Thân Chiều nay, trời Sài Gòn bất chợt đổ mưa. Tôi đứng bên cửa sổ, nhìn những hạt mưa rơi tí tách lên mái tôn mà lòng bỗng chùng xuống. Không hiểu sao, trong cái lành lạnh của cơn mưa đầu mùa, tôi lại nhớ má… nhớ bữa cơm quê nghèo ngày xưa đến quay quắt. “Cơm chín rồi nghen, xuống ăn kẻo nguội!” – giọng má vang lên từ dưới bếp như còn đâu đây. Hồi đó, căn bếp nhà tôi chỉ lợp lá, tường tre, khói bếp quẩn trong mái, cay xè mắt, vậy mà ấm áp vô cùng. Má ngồi bên bếp lửa, quẹt tay lên trán dính tro mà vẫn cười: “Mắm này má làm hồi Tết, ngon lắm đó nghen.” Mùi Mắm Quê – Hơi Thở Của Tuổi Thơ Hồi nhỏ, tôi mê nhất là mắm ruốc. Cái mùi mặn mòi, thơm nức của nó bốc lên từ nồi kho quẹt sôi lục bục, quyện với mùi cơm trắng mới chín tới. Má hay kho mắm ruốc với chút tóp mỡ, vài lát ớt sừng chín đỏ, thêm chút nước dừa xiêm cho dậy mùi. Chỉ vậy thôi mà ba với mấy anh tôi ăn hì hụp, chan mắm vào cơm trắng, trộn đều rồi gắp từng miếng rau luộc xanh mướt. Còn tô...

  Mắm ruốc kho quẹt – Vị yêu thương của bữa cơm nghèo Trong ký ức của bao thế hệ người Việt, đặc biệt là những ai lớn lên ở miền Trung, hình ảnh nồi cơm nóng bên cạnh chén mắm ruốc kho quẹt luôn gợi nhớ đến những ngày tháng khó khăn nhưng đong đầy yêu thương. Khi chẳng có thịt cá, khi gian bếp chỉ còn vài nguyên liệu dân dã, thì mắm ruốc kho quẹt chính là vị cứu tinh, làm tròn đầy bữa ăn giản dị nhưng ấm áp tình thân. Ngày nay, giữa muôn vàn món ăn hiện đại, mắm ruốc kho quẹt vẫn giữ được vị trí đặc biệt trong lòng người Việt. Nó không chỉ là món ăn mà còn là một phần của ký ức, của văn hóa, của hồn quê – thứ hương vị không thể phai mờ. \ 1. Mắm ruốc kho quẹt – Món ăn từ gian khó trở thành “đặc sản cảm xúc” 1.1. Món ăn của tiết kiệm, yêu thương Vào những năm tháng gian khó, khi điều kiện kinh tế còn eo hẹp, bữa cơm chỉ đơn giản là cơm trắng ăn với rau luộc, nhưng một chén mắm ruốc kho quẹt lại đủ khiến cả nhà thấy ngon miệng. Không cần nguyên liệu cầu kỳ, chỉ cần chút mắm ru...

  Chỉ Một Chén Cơm Chan Mắm, Cả Tuổi Thơ Ừa Về Có những ngày, giữa phố xá đông đúc, bỗng thèm đến cháy lòng… một chén cơm trắng chan mắm. Không cao lương mỹ vị, không cần rau thịt cầu kỳ. Chỉ là chút mắm ruốc hay giọt nước mắm nhỉ thơm nồng, mà đủ khiến lòng xuyến xao. Tôi gọi đó là "món ăn ký ức". Cơm chan mắm – đặc sản của những ngày nghèo mà ấm Tuổi thơ tôi lớn lên giữa vùng quê đầy nắng gió, nơi mỗi buổi trưa hè râm ran tiếng ve, mẹ ngồi bên bếp lửa lách tách, tay đảo đều nồi cơm mới. Bữa cơm nhà nghèo lắm khi chẳng có gì ngoài dĩa rau luộc và chén mắm đặt giữa mâm. Mắm khi thì mắm ruốc dầm ớt, lúc là nước mắm cá cơm pha tỏi đường, vài lát chanh mỏng. Vậy mà ai cũng ăn ngon lành. Cơm trắng thơm dẻo, mắm mặn mòi vị biển, thêm vài cọng rau vườn – ấy là hạnh phúc giản đơn. Những thứ mộc mạc ấy nuôi tôi lớn lên, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Nó không chỉ là thức ăn, mà là tình yêu của mẹ, là mồ hôi cha, là cả một miền ký ức. Mắm – linh hồn trong bếp của người Việt Ở q...